Birgün’den Sibel Bahçetepe’nin haberine göre; Türkiye’de sağlık kurumlarına başvuran hasta sayısı hızla artarken, hekim dağılımındaki bölgesel eşitsizlikler dikkat çekiyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Urfa, Bingöl, Bitlis, Muş, Siirt, Hakkari, Şırnak, Ağrı, Iğdır, Mardin ve Batman gibi illerde bin kişiye düşen hekim sayısı yalnızca 1, hatta bazı illerde uzman hekim bile bulunmuyor.
Bu durum, hastane ve yatak sayılarındaki eşitsizliklerle birleşerek bölgelerde sağlık hizmetlerinin yetersiz kalmasına neden oluyor. Sağlık emekçileri, bu eşitsizliklerin temel nedeninin zorlu çalışma şartları olduğunu belirtiyor.
Sağlık Bakanlığı İstatistik Yıllığı ve TÜİK verileri, hekim, yatak ve hastane sayılarının bölgesel dağılımındaki eşitsizlikleri net bir şekilde ortaya koyuyor. Bin kişiye düşen hekim sayısının en yüksek olduğu il, 4 hekimle Ankara olurken, İstanbul, İzmir, Eskişehir, Isparta, Trabzon ve Edirne gibi illerde bin kişiye 2 hekim düşüyor.
Ancak Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde bu oran sadece 1. İstanbul, 234 hastane ile en fazla hastaneye sahip il olurken, Ankara 84, İzmir ise 63 hastane ile takip ediyor. Hastane sayısının en az olduğu iller arasında Kilis, Ardahan ve Iğdır bulunuyor.
Diyarbakır Tabip Odası Başkanı Dr. Veysi Ülgen, hekimlerin bölgeden göç etmesinin başlıca nedenlerinden birinin çalışma şartlarının zorluğu olduğunu vurguluyor. Ülgen, özellikle Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) ile yapılan ihraçlar ve ihraç riski nedeniyle birçok hekimin bölgeden ayrılmak zorunda kaldığını belirtiyor.
Mezun olan hekimlerin, 4. ve 5. sınıftan itibaren yurt dışına gitmenin hazırlığını yaptığını söyleyen Ülgen, hekimlerin kendilerini güvende hissetmediğinde mesleğini başka yerlerde icra etmeyi tercih ettiğini ifade ediyor. Ayrıca, bölgede hekime yönelik şiddetin de önemli bir sorun olduğunu ekliyor.
Dr. Ülgen, bölgede hastane ve yatak sayısındaki eşitsizliklerin yanı sıra uzman hekim eksikliğinin de ciddi bir problem olduğunu dile getiriyor. Özellikle Diyarbakır’da, kamu hastanelerinde kardiyoloji ve nöroloji gibi uzmanlık alanlarında hekim bulmanın zor olduğunu belirtiyor.
Ülgen, ülke genelindeki hekimlerin mecburi hizmet için bölgeye geldiğini ancak yerel hekimlerin de bölgeden ayrıldığını ifade ediyor. Ülgen, “Ülkeyi yönetenler önlem almak yerine ‘Giderlerse gitsinler’ diyorlar. Bazı yerlerde bazı branşlarda uzman hekim bile yok,” şeklinde konuşuyor.
Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) üyesi Kubilay Yalçınkaya da sağlıktaki bölgesel eşitsizliğin giderek derinleştiğini belirtiyor.
Yalçınkaya, ülkenin Sağlık Bakanlığı tarafından hizmetin dengeli dağılımı için 30 bölgeye ayrıldığını ancak hekim eksikliği ve hekim göçü nedeniyle bu hedefin gerçekleştirilemediğini ifade ediyor.
Özellikle büyükşehirlerdeki özel hastane dağılımının eşitsizliği daha da derinleştirdiğini belirten Yalçınkaya, “Sağlık emek göçü arttıkça hastaların sağlık hizmeti almak için göçü de artıyor,” diyor.
TÜİK verilerine göre, 2022 yılında Türkiye genelinde kişi başına hekime başvuru oranı 10 iken, bu oran Isparta’da 12,7 ile en yüksek seviyede, Hakkari’de ise 6,8 ile en düşük seviyede. Hakkari’de bin kişiye düşen uzman hekim sayısı 0,7 iken, Isparta’da bu oran 1,4. Yalçınkaya, bu rakamların sağlıktaki bölgesel eşitsizliği net bir şekilde ortaya koyduğunu belirtiyor.
Sağlık sistemindeki bu eşitsizliklerin giderilmesi için çalışma şartlarının iyileştirilmesi, yatırım eksikliklerinin giderilmesi ve bölgesel sağlık politikalarının yeniden düzenlenmesi gerekiyor.
